Ý tưởng & Sáng tạo VN (Vietnam Ideas & Creativities) [β7]

Trong khi nhiều công ty kinh doanh qua mạng Internet đang hoài nghi về cuộc cách mạng thương mại điện tử, hãng mua bán đấu giá qua mạng eBay vẫn ăn nên làm ra, doanh thu ngày càng cao và là một trong những công ty dotcom hiếm hoi có lãi ngay từ ngày đầu thành lập.

Pierre Omidyar sinh tại Paris năm 1967, sang Mỹ vào năm 6 tuổi. Ngay từ dạo học phổ thông, anh đã nổi tiếng là người giỏi vi tính. Thế nhưng vào học đại học ngành tin học chưa đầy 2 năm, Omidyar bỏ ngang để sang San Francisco xin vào làm nhân viên học nghề lập trình.

Mùa hè năm 1995, vợ chưa cưới của anh một hôm than phiền khu vực họ sống ở Bay Area có quá ít dân nên muốn mua đi bán lại các vật dụng thông thường quá khó. Omidyar bỗng nảy ra ý tưởng tại sao không dùng Internet làm nơi tổ chức bán đấu giá như một thị trường hoàn hảo, nơi người mua người bán gặp nhau trực tiếp, ngã giá và tiến hành giao dịch.

Thế là vào mùa thu năm đó, anh tung website www.ebay.com lên Internet, lúc ấy vẫn dùng dịch vụ ký gửi trang web của một công ty địa phương với giá thuê trọn gói chỉ 30 USD/tháng. Chỉ một thời gian ngắn sau, lượng người truy cập website này lớn nhanh chóng đến nỗi công ty Internet đòi nâng tiền thuê bao hàng tháng lên 250 USD. Thoạt tiên, Omidyar cho mọi người đưa thông tin mua bán lên trên trang web miễn phí và sau đó là 10 xu/lần (bây giờ giá vẫn chỉ 25 xu). Còn mua bán xong anh được nhận một khoản phần trăm hoa hồng.

Pierre Omidyar thu được 1.000 USD trong tháng đầu tiên.

Tháng đầu, anh thu được 1.000 USD, nhiều hơn chi phí duy trì trang web. Tháng sau, anh thu được 2.500 USD, rồi 5.000 USD và tháng thứ tư doanh thu của anh đã lên tới 10.000 USD. Thế là Omidyar biết mình đã đi đúng hướng.

Ngày nay, eBay có 29,7 triệu người đăng ký tham gia chính thức với chừng 89 triệu món hàng được niêm yết. Quý I năm nay, doanh số mua bán của khách hàng qua eBay đạt mức kỷ lục 1,98 tỷ USD, lãi ròng của công ty lên đến 21 triệu USD so với 1,8 triệu USD cùng kỳ năm ngoái, còn doanh thu quý I cũng lên đến 154 triệu USD. Mỗi phút có 1.400 cuộc ngã giá trên eBay.

Thành công của eBay không phải hoàn toàn tự nhiên. Ngay từ những ngày đầu, Omidyar phải liên tục giải quyết những khiếu nại của cả bên mua lẫn bên bán. Anh yêu cầu mọi người có gì chưa hài lòng cứ nói thẳng trên mạng và mục diễn đàn phản hồi của eBay trở thành nơi ưa chuộng nhất của khách tham quan.

Omidyar bắt đầu tuyển nhân viên hỗ trợ bán hàng, kỹ thuật viên bảo trì mạng, giám đốc tài chính... Một bộ máy dần dần hình thành và đến năm 1997, công ty đầu tư mạo hiểm - một dạng công ty bỏ vốn làm ăn để đổi bằng cổ phần sở hữu - Benchmark Capital vào cuộc. Đầu tư ban đầu trị giá 6,5 triệu USD của eBay bây giờ đã lên giá thành 1 tỷ USD. Trước khi eBay trở thành công ty cổ phần có cổ phiếu phát hành rộng rãi ra bên ngoài, Omidyar nhường chức giám đốc điều hành cho một người chuyên nghiệp. Ngày 24/9/1998, lúc niêm yết một cổ phiếu của eBay được định giá 18 USD ngay lập tức được giao dịch với giá 47 USD. Chỉ qua 1 đêm, những nhân viên thuở ban đầu của eBay đều trở thành triệu phú, còn 30% cổ phần của Omidyar giờ đây đem lại cho anh hơn 4 tỷ USD.

Đằng sau sự thành công của eBay là tính cộng đồng mà nó xây dựng được. Hằng tháng có chừng 1,2 tỷ lượt người vào trang web eBay, bình quân một người dừng lại tại đây đến 1 giờ 45 phút, tất cả đều có chung một suy nghĩ như thể vào thăm chính trang web của mình xem có gì mới, có gì mua với giá hời.

Hơn thế nữa, eBay đã tạo một sân chơi cho nhiều nhà kinh doanh nhỏ đưa sản phẩm của mình ra thế giới bên ngoài. Rất nhiều người vì eBay mà đã bỏ ngang công việc, chuyển sang kinh doanh qua mạng nhờ eBay làm nơi trung gian. Với khoản chi phí rất nhỏ trả cho eBay, họ không cần thuê mặt bằng mở tiệm hay thuê nhân viên bán hàng mà doanh thu vẫn cao, lại còn bán hàng cho khách trên toàn thế giới. Nhiều người đi lùng sục mua hàng đại hạ giá rồi đưa lên eBay rao bán.

Bước tiếp theo của eBay là biến dịch vụ mua bán đấu giá qua mạng thành chuyện toàn cầu được địa phương hóa cho từng vùng. Thử tưởng tượng xem một ngày nào đó không xa, eBay mở trang riêng cho vùng TP HCM hay Hà Nội, ai có gì đem lên bán, ai cần gì cứ vào xem để mua. Ý tưởng này biết đâu lại thành công hơn những trang web kinh doanh điện tử mà một số công ty trong nước đang loay hoay xây dựng.

Tuổi Trẻ, 19/5