Nhân vật 48 tuổi có dáng vẻ nửa nhà khoa học nửa doanh nhân này hiện có tới 44 bằng phát minh sáng chế. Đây là người đã tạo nên những thành công của Sun Microsystems từ năm 1982. Tên của ông gắn liền với nhiều công nghệ chủ chốt của hãng này, như phần mềm Solaris, bộ vi xử lý Sparc và Java.
Bill Joy tốt nghiệp ngành kỹ thuật điện tại Đại học Michigan, hoàn thành bằng thạc sĩ kỹ thuật điện và khoa học máy tính tại Đại học Berkeley và hiện là thành viên của Viện hàn lâm công nghệ quốc gia Mỹ. Trong vai trò khoa học gia chủ chốt, đồng sáng lập và là Giám đốc lĩnh vực mạng của Sun, Bill Joy đã trở thành một trong những nhà phát minh có sức sáng tạo và ảnh hưởng lớn nhất trong ngành CNTT.
Dấu ấn của Joy trong ngành máy tính bắt đầu từ những năm 70 khi còn là sinh viên tại Berkeley với việc đưa Unix trở thành hệ điều hành hàng đầu cho các máy tính lớn và máy chủ, được phân phát miễn phí cho nhiều cơ quan nhà nước và trường đại học. Năm 1978, Joy và đồng sự ký hợp đồng với Cơ quan dự án nghiên cứu của Bộ quốc phòng Mỹ, phát triển một hệ điều hành dùng để kết nối các máy tính siêu nhỏ VAX với một dạng mạng mới mà Lầu Năm Góc gọi là Internet. Bằng việc kết hợp giao thức TCP/IP với Unix, Joy đã góp phần đặt nền tảng cho sự phổ dụng của Internet.
Vào những năm 80, Bill Joy tham gia thiết kế bộ vi xử lý Sparc, được coi là hạt nhân thành công trong lĩnh vực máy chủ của Sun. Năm 1982, với ý tưởng tạo ra phần mềm cho một loại máy tính vừa mạnh vừa rẻ, Joy cùng với 3 sinh viên khác tại Đại học Stanford, đã xây dựng cái gọi là máy trạm S.U.N (viết tắt của Stanford University Network). Kể từ sự khởi đầu đó, Joy đã đưa Sun trở thành nhà cung cấp máy trạm mạng hàng đầu với doanh thu 10 tỷ USD.
Đến thập kỷ 90, Joy đi đầu trong việc phát triển ngôn ngữ lập trình Java dùng cho các ứng dụng Internet. Năm 1999, ông đưa những ý tưởng của mình tiến thêm một bước mới với Jini - công nghệ mạng sử dụng Java, tạo thuận lợi hơn nữa cho việc kết nối các thiết bị, giảm bớt vai trò trung gian của máy tính cá nhân. Ví dụ, một máy ảnh kỹ thuật số có thể làm việc trực tiếp với máy in không cần qua PC.
Nói về Bill Joy không thể không nhắc lại ý tưởng căn bản của ông về máy tính ngang hàng (peer-to-peer). Từ đầu năm 1978, Joy đã nghiên cứu khái niệm này với mong muốn giải phóng sức mạnh của các thiết bị, đồng thời biến những vấn đề tính toán trở thành các đơn vị nhỏ và dễ xử lý hơn. Và chính ở đây, Java phát huy tác dụng của nó, cho phép thông tin được chia sẻ như những "vật thể" có kèm dữ liệu và phương pháp phân tích. Ba năm sau khi công nghệ mạng Jini ra đời, khái niệm máy tính ngang hàng đã có chỗ đứng nhờ sức mạnh được tăng lên không ngừng của các máy tính cá nhân. Hiện nay, thậm chí những thiết bị tính toán đơn giản nhất cũng có thể kết nối trực tiếp với các công cụ xử lý khác mà không cần sự hỗ trợ của máy chủ trung tâm.
Xuyên suốt quá trình 25 năm nghiên cứu và sáng chế của Joy là nỗ lực vươn tới sự đơn giản, đưa việc truy cập và xử lý thông tin trở nên dễ tiếp cận hơn đối với mọi người, dựa trên một khái niệm đã trở thành khẩu hiệu của Sun và đưa ông trở thành một trong những huyền thoại của ngành CNTT - "Mạng chính là máy tính".
Phan Khương
