Ý tưởng & Sáng tạo VN (Vietnam Ideas & Creativities) [β7]

Ngày được trao giải Mãi mãi tuổi 20, Phương Hà cứ ngỡ như là một giấc mơ. Bởi trong suy nghĩ của cô bé thì mình cũng không hẳn là người có công, lại càng không phải người có tài. Hà đơn giản chỉ là một cô bé yêu… văn.

Đến với văn chương như một “duyên trời định”, cô bé của lớp chuyên Văn trường Quốc Học Huế đã giành được rất nhiều giải về môn văn tại các kỳ thi. “Ở mỗi cuộc thi em đã cố gắng để giành lấy giải để không phụ lòng bố mẹ, thầy cô, chỉ có Mãi mãi tuổi 20 là giải mà không phải thi”, Hà cười vui vẻ khi khoe kỷ niệm chương của Mãi mãi tuổi 20 trao cho mình. Hà đã có một cuộc trao đổi thú vị với phóng viên Dân trí về đề tài những người trẻ học văn.

Một nhà văn đã than thở rằng, bọn trẻ giờ chẳng mấy đứa yêu văn học, lại càng hiếm đứa theo đuổi nghiệp văn chương. Hà có nghĩ vậy không ?

Yêu văn học thì bất kỳ ai, dù ít dù nhiều đều có. Người trẻ họ cũng yêu văn lắm chứ, nhưng cách họ yêu cũng có khác nhiều so với thế hệ trước. Đúng là ngày xưa người ta học văn trong sáng và đầy tâm hồn hơn bây giờ nhiều. Người trẻ bây giờ sống nhiều toan tính, thực tế hơn. Điều đó cũng dễ hiểu vì họ đang sống trong “cuộc sống số” mà. Nếu có phim ảnh thị trường, có nhạc thị trường thì tất cũng có văn chương thị trường.

Quả là số người trẻ theo học văn ngày càng ít, bởi bây giờ văn không phải là nghề “hot”. Văn chương ngày trước hay bây giờ chỉ như là phương tiện cho mỗi người nhìn nhận cuộc sống được đa chiều, đa diện hơn. Bây giờ người trẻ đặt mục tiêu nghề nghiệp tương lai lên hàng đầu nên văn chương không phải là lựa chọn số 1. Bản thân mình đang học chuyên Văn, nhiều bạn bè cứ nhìn với ánh mắt khác lạ. Ngay cả những người học văn ở bậc phổ thông như mình, đa số đều có sở thích theo nghề báo ở bậc đại học, hoặc chí ít cũng là nghề giáo. Nghĩa là họ đều lo lắng cho tương lai mình học văn ra sẽ làm gì, chứ chẳng mấy ai nghĩ mình học văn ra để làm… nhà văn cả.

Hà đã có nhiều giải thưởng về môn văn, Hà cũng không nghĩ mình sẽ trở thành nhà văn?

Mình thì chắc không có đủ khả năng trở thành nhà văn. Ngay cả làm thơ mình còn không làm được (cười). Từ học văn đến trở thành nhà văn có khoảng cách xa lắm. Bản thân mình làm văn tự sự nó bình thường lắm. Nhưng có lẽ mình làm văn nghị luận tốt là nhờ cái đầu luôn luôn “tỉnh”.

Tỉnh táo quá đôi khi lại là bước cản của sự sáng tạo ?

Cũng có thể. Chính vì vậy mà cô giáo nhận xét trong các bài văn của mình là: “Em là người chỉn chu nên bài làm luôn an toàn, còn để có sự đột phá thì chưa”. Thật ra mình cũng muốn đột phá, nhưng dường như chưa có đủ “độ chín”. Vì vậy mà hàng ngày vẫn phải đọc, phải học rất nhiều.

Phương Hà (phải): "Văn chương chỉ là phương tiện cho mỗi người nhìn nhận cuộc sống được đa chiều, đa diện hơn"

Nói về đọc, Hà có thấy giới trẻ giờ rất lười đọc sách. Hà nghĩ sao khi có người bảo giới trẻ giờ cái gì cũng biết, nhưng biết không sâu, không đến nơi đến chốn ?

Không hẳn là giới trẻ lười đọc sách đâu. Thậm chí họ còn siêng đọc nữa. Nhưng mà cái họ tìm đọc không có hệ thống. Họ đọc không có mục đích, và nghiêng vào phần giải trí, thư giãn nhiều hơn. Cũng vì đọc không có mục đích nên họ rất ngán khi phải ôm những cuốn sách dày cộp. Sách dày cỡ 100 trang đã là sự khủng khiếp một khi ai đó bắt họ phải ngốn hết chúng.

Thế nhưng, nếu như nhiều bạn trẻ cảm thấy cực hình trong 30 phút để đọc sách dày chừng 50 - 100 trang thì ngược lại họ sẵn sàng chi một cách vô tội vạ thời gian cho games online, lướt web, xem phim. Giới trẻ bây giờ bị tác động của ngoại cảnh rất nhiều, một khi ngoại cảnh đó là không tốt thì nhân sinh quan của họ cũng theo đó mà lệch lạc, chệch hướng.

Đúng là một bộ phận giới trẻ biết nhiều mà không biết sâu. Dưới chân nến bao giờ cũng là bóng tối mà. Cũng vì cách đọc, cách học không có hệ thống, không có mục đích nên những kiến thức thu được của nhiều người trẻ chỉ là phần bề nổi. Tuy nhiên, nhìn cho công bằng hơn thì người trẻ giờ rất năng động, sáng tạo. Họ sẵn sàng có những phá cách mà người lớn cho là “mới quá, khác quá”. Thế hệ 9X bọn em có thể xem như là “nửa người lớn, nửa trẻ con”, vì vậy rất cần những người đi trước định hướng để cân bằng hơn.

Rất nhiều người lo lắng cho lối sống của 9X: yêu đương thì quá sớm, hành xử thì giang hồ, Hà cảm nhận sao về những bạn trẻ này?

Người lớn thường hay có thói quen quy kết, chụp mũ cho người trẻ. Không hẳn bạn trẻ nào cũng như vậy. Ở môi trường nào dễ sản sinh ra người giống như vậy. Rất may mình sống trong môi trường toàn những người giỏi nên khi nào cũng phải tự giục mình phấn đấu hơn nữa.

Nói thật mình chưa bao giờ xem những clip hot về yêu đương của giới trẻ. Có lạc hậu quá không nhỉ. Mình thì nghĩ cái gì không tốt không nên xem. Xem để mà buồn, mà chán thì xem làm gì chứ? Học văn là học cách yêu người hơn mà.

Giải Mãi mãi tuổi 20 cũng là một mốc quan trọng để mình sống tốt hơn, có ý nghĩa, có mục đích hơn. Mình vẫn nhớ lời của cô giáo rằng: cuộc sống luôn có nhiều người tốt, cuộc đời luôn có nhiều điều để hi vọng. Hãy nhìn cuộc sống bằng ánh mặt lạc quan, trong trẻo thì bạn sẽ thấy có rất nhiều điều ý nghĩa đang chờ bạn phía trước.

Xin cảm ơn Phương Hà !

Sông Lam (thực hiện)