Ý tưởng & Sáng tạo VN (Vietnam Ideas & Creativities) [β7]

Nhà khoa học phát minh ra phương pháp tạo tế bào gốc từ da người và cha đẻ của kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm được đưa vào danh sách ứng cử viên hàng đầu cho giải Nobel Y học năm nay.

Giáo sư Shinya Yamanaka. Ảnh: inventorspot.com.

AFP cho biết, nhiều chuyên gia dự đoán giáo sư Shinya Yamanaka, một nhà nghiên cứu của Đại học Kyoto tại Nhật Bản, có thể đoạt giải Nobel Y học.

Năm 2007, Yamanaka phát hiện ra cách tác động vào tế bào da người để chúng có các tính chất giống hệt tế bào gốc trong bào thai. Nghiên cứu của ông có thể đặt nền tảng cho sự ra đời của nhiều liệu pháp điều trị bệnh nan y. Phát hiện này cũng cho phép các nhà khoa học sản xuất tế bào gốc mà không phải sử dụng bào thai - một trong những biện pháp bị dư luận chỉ trích về khía cạnh đạo đức.

Đài phát thanh Thụy Điển và báo Dagens Nyheter tại Thụy Điển – hai cơ quan từng đưa ra nhiều dự đoán chính xác về những người đoạt giải Nobel – đều xếp Yamanaka vào vị trí đầu tiên trong danh sách những người có khả năng đoạt giải Nobel Y học.

"Phát minh của Yamanaka mở ra một viễn cảnh tươi sáng cho loài người, bởi các nhà khoa học có thể biến làn da của tôi thành răng, tế bào thần kinh, khớp xương, tim và nhiều thứ khác trên cơ thể người. Tế bào da cũng có thể được dùng để chữa các bệnh như tiểu đường, đa xơ cứng và liệt rung", Karin Bojs, phóng viên khoa học của báo Dagens Nyheter, bình luận.

Yamanaka từng nhận giải Lasker – còn được gọi là giải Nobel của Mỹ - vào năm 2009 vì phát minh của ông. Nhiều chủ nhân của giải Lasker từng đoạt giải Nobel.

Nhà nghiên cứu Nhật Bản có thể chia sẻ giải với hai chuyên gia về tế bào gốc của Canada là Ernest McCulloch và James Till. Vào những năm đầu thập niên 70 hai ông đã phát hiện ra tế bào gốc. Cũng có thể Yamanaka sẽ chia sẻ giải với John Gurdon, nhà khoa học người Anh đầu tiên nhân bản ếch bằng cách cấy nhân tế bào vào năm 1962.

Trong khi đó, báo Svenska Dagbladet của Thụy Điển lại dẫn lời một số nguồn tin nói rằng Robert Edward, một nhà khoa học của Đại học Cambridge tại Anh, mới là ứng cử viên hàng đầu cho giải Nobel Y học 2010. Năm 1968, cùng với một đồng nghiệp, ông đã hoàn thiện kỹ thuật thụ tinh nhân tạo cho trứng bên ngoài cơ thể người. Ban đầu kỹ thuật của họ không nhận được sự ủng hộ của cộng đồng y khoa. Nhưng sự kỳ thị tan biến vào ngày 25/7/1978, khi bào thai đầu tiên được thụ tinh trong ống nghiệm chào đời. Tới nay khoảng 4 triệu trẻ trên thế giới ra đời nhờ phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm.

Người đồng nghiệp của Edward qua đời vào năm 1988, còn Edward được nhận nhiều giải thưởng cao quý, trong đó có giải Lasker vào năm 2001. Mặc dù vậy, trên thế giới có rất ít người biết ông. Thậm chí ngay tại nước Anh, quê hương của Edward, tên tuổi ông cũng không được chú ý.

Minh Long