>> Trẻ em và ... khả năng bị “tiêm nhiễm” bởi các bài văn?
| Ý kiến của bạn về vấn đề này xin gửi đến Diễn đàn Dân trí qua địa chỉ e-mail:thaolam@dantri.com.vn |
Truyện cổ tích vẫn luôn có sức sống riêng
Tôi cũng xin lưu ý (dù chỉ là trong dấu ngoặc) chúng ta cũng phải thận trọng vì trong một chừng mực nào đó, quyền của giáo viên trên học trò cũng là một hình thức của liên hệ bằng bạo lực - bạo lực tinh thần, bạo lực của cơ chế.
Cái tôi e ngại là sự thiếu thốn một khung đạo đức ổn định và có nền nếp. Dùng dao búa, giáo mác như phương tiện liên hệ xã hội chỉ có thể hiện hữu khi trẻ thiếu một khung đạo đức, vì đại đa số trong chúng ta - trừ ra khoảng vài phần trăm là người phi xã hội (một bệnh tâm thần) - đều ý thức được cái đau đớn của người khác. Các nghiên cứu về phạm tội học đã minh chứng điều đó. Đó là cơ sở của trách nhiệm cá nhân và đó cũng là điều cho phép xã hội chế tài những người phạm tội gây thương tích hay giết người.
Cái khung đạo đức ấy, văn hóa cư xử, chúng ta vốn đã có: những giáo lý nhiều đời truyền lại hàm chứa lòng nhân ái, tinh thần đoàn kết, tương trợ, bình đẳng... Cả một kho tàng văn học dân gian, cả mấy ngàn năm văn hiến còn lưu trữ.
Truyện cổ tích sở dĩ vẫn tồn tại vì đó là cách mà mọi dân tộc, từ nhiều thế hệ ngàn năm nay, dạy trẻ sống cùng với người khác, trộn lẫn một cách tinh vi cái tốt và cái xấu để truyền và bảo vệ đạo đức xã hội.
Gần đây, đô thị hóa quá độ, tình trạng di dân từ thôn quê ra thành thị, mất điểm tựa văn hóa, chịu những điều kiện sống khó khăn ... Cộng vào đó kinh tế thị trường ồ ạt chạy vào nền kinh tế vừa ra khỏi chiến tranh, chưa ổn định, làm xáo trộn hết các liên hệ xã hội. Kết quả là có cả những sự bất ổn, bạo lực và cả hệ lụy tham nhũng, hối lộ ...Thiếu khung đạo đức xã hội ở chỗ ấy. Thiếu mẫu chính trực, thiếu nề nếp tử tế.
Với những phân tích kể trên, trẻ con không có khả năng tự mình “sáng chế” ra thô bạo. Chúng đã “học” cái đó từ môi trường sống, chúng bị ảnh hưởng của người lớn xung quanh chứ không hẳn là do một vài tình tiết “bạo” của tác phẩm văn học nào đó.
Tôi không nghĩ phải tránh nội dung có dính dáng tới “bạo lực” của các tác phẩm văn học để bài trừ hay ngăn ngừa bạo lực vì những lý do khách quan vừa nêu trên và vì kính trọng các tác phẩm và các tác giả. Gia tài đó vô giá và vượt qua thời gian. Không vì xã hội có nhiều bạo lực mà ta ... đặt vấn đề với văn học.
(Liège, Bỉ)
