Ý tưởng & Sáng tạo VN (Vietnam Ideas & Creativities) [β7]

Gốm Nguyễn Trọng Đoan đậm chất dân gian nhưng luôn tìm kiếm phá cách, tự do sáng tạo trong nội tại tác phẩm. Chất hội họa đương đại trong hoa văn gốm là đặc điểm mới mẻ dễ nhận thấy.
> Gốm và tranh của cha con gia đình Nguyễn Trọng Đoan

Họa sĩ Nguyễn Trọng Đoan - gốm và tranh khắc là triển lãm đầu tiên Âu Cơ Gallery tổ chức cho riêng một tác giả. Triển lãm tập hợp các tác phẩm do họa sĩ sáng tạo trong hơn 10 năm trở lại đây.

Tác phẩm gốm của Nguyễn Trọng Đoan tại triển lãm mới nhất.

Gốm ra đời từ rất sớm, nhưng về cơ bản, suốt mấy nghìn năm không có nhiều thay đổi lớn. Người ta khó lòng mà vượt qua được hình hài mang tính mặc định của những bình, đĩa, chum, vại, ấm, chén quen thuộc. Những hình hài đó hằn sâu trong tư duy con người, khiến cho mọi nỗ lực thay đổi, từ màu men tới họa tiết, đều trở thành những sáng tạo bị lệ thuộc trong một khuôn khổ giới hạn vô hình.

Trong nền nghệ thuật gốm đương đại Việt Nam, Nguyễn Trọng Đoan và Bảo Toàn là hai nghệ sĩ lớn, có thể thoát ra ngoài khuôn khổ để tìm thấy tự do sáng tạo. Đối với Bảo Toàn, sự giải thoát đến từ việc ngộ ra được bố cục lớn mà trong đó có sự tương tác giao hòa giữa tác phẩm với không gian bên ngoài nó. Ngược lại, gốm Đoan đi tìm tự do trong nội tại của tác phẩm.

Nguyễn Trọng Đoan thử nghiệm hoa văn mang dáng dấp hội họa đương đại trên gốm.

Gốm Đoan có những tông màu trầm, kết hợp với màu nâu tự nhiên của đất làm dội lên những âm vang xưa cũ. Trên cái nền thô mộc đó, những hình khắc mang đậm tính dân gian, có lúc chỉ là nét chấm phá tối giản, đột nhiên hiển hiện đúng chỗ một cách xuất thần. Tinh và thô kết hợp với nhau vừa độ, đó là duyên. Chính cái duyên khôn lường đó đem đến tinh thần tự do của gốm Đoan. Nó giúp giải tỏa sự cứng nhắc gò ép của hình khối gốm vốn xưa nay vẫn bất di bất dịch.

Gốm và tranh khắc của nghệ sĩ Nguyễn Trọng Đoan luôn đậm đà tính dân gian nhưng tuyệt nhiên không có sự sao chép khiên cưỡng. Các tác phẩm là những bồi đắp tự nhiên đến từ dòng chảy đến trong tiềm thức tác giả. Dòng chảy sáng tạo ấy bền bỉ, nhuần nhị, và luôn tươi mới. Họa sĩ từng nói: "Tôi muốn đi và không bao giờ đến".

Trong khoảng hơn 10 năm gần đây, đặc điểm mới mẻ dễ nhận ra nhất của gốm Đoan là chất hội họa của hoa văn trên thân gốm. Trong hình có sự thoải mái phóng túng nhưng dù thế nào thì vẫn hài hòa tự nhiên với sức căng bề mặt của thân gốm. Đưa hội họa đương đại lên gốm là điều khó khăn, thậm chí tối kỵ. Nhưng Nguyễn Trọng Đoan đã làm được và tạo thành một bản sắc gốm mới độc đáo của riêng mình.

Triển lãm "Họa sĩ Nguyễn Trọng Đoan - gốm và tranh khắc" sẽ diễn ra từ 31/10 tới 15/11, tại Âu Cơ Gallery, số 1 ngõ 124/22, đường Âu Cơ, Hà Nội.

Hòa Ca
Ảnh: Âu Cơ Gallery