Một bức tranh dù hoàn hảo đến đâu nhưng khi phê bình vẫn có khiếm khuyết. Kịch cũng vậy, tôi không thể chạy theo tất cả yêu cầu của từng khán giả. Đơn giản tôi là tôi, hãy cho tôi một chút tự do trong sáng tạo, đạo diễn Ái Như tâm sự về nghề đạo diễn kịch.
- Là một đạo diễn lại vừa là diễn viên trong vở kịch, cảm giác của chị như thế nào?
- Thường tôi không tham gia đóng trong các vở mình đạo diễn, chỉ khi gặp trục trặc về diễn viên, tôi mới đóng thế mà thôi.
- Chị mất bao lâu để hoàn thành một vở kịch?
- Một vở kịch dù được dàn dựng đến đâu vẫn chưa hoàn chỉnh, vì ý kiến khán giả không bao giờ thống nhất với đạo diễn. Theo tôi, để hoàn tất một vở kịch phải trải qua nhiều giai đoạn, cái khó nhất là tìm được kịch bản hay. Thời gian này là lâu nhất, có thể một năm, hai năm hay chỉ nửa tháng. Sau khi đã có kịch bản rồi, người đạo diễn phải nghiền ngẫm, sửa lại trên bàn giấy có thể cả tháng trời, tiếp theo là tập luyện cũng mất cả tháng nữa.
- Chị có cho rằng việc sửa kịch bản sẽ mất đi ý nghĩa ban đầu mà tác giả đã đề ra không?
- Theo tôi, đạo diễn nào cũng phải sửa kịch bản. Vì khi kịch tác giả viết, đó là suy nghĩ thể hiện bằng ngôn từ trên giấy. Còn những đạo diễn dàn dựng như tôi có trách nhiệm chuyển tải thông điệp đó thành hành động, thành những thực tế trên sân khấu. Nhưng những việc sửa đổi kịch bản tôi đều thông qua tác giả, có một sự thống nhất rõ ràng trước khi quyết định sửa. Nghệ thuật không chỉ một và một. Tôi nghĩ để hoàn thành một vở kịch phải trải qua 3 lần sáng tạo, kịch tác gia viết kịch, người đạo diễn dàn dựng và sự cảm nhận trong lòng khán giả.
- Chị nhận xét mình thích hợp khi dựng những vở kịch theo thể loại nào?
- Khi dàn dựng một vở kịch, tôi không phân loại đó là bi kịch hay hài kịch. Tôi thường dẫn dắt câu chuyện theo cái nhìn của mình. Trong câu chuyện đó, thế giới đó, các nhân vật đã sống như thế nào, và các tình huống kịch phát triển theo sự tự nhiên.
- Chị nghĩ sao khi có ý kiến cho rằng chị đã sửa đổi lại kết thúc của một vở kịch cho có hậu hơn dù kết thúc đó rất gượng ép?
- Đó là vở kịch Chuyện của Diễm, tôi chấp nhận một kết thúc mà mọi người đều cho là gượng ép để đạt được thông điệp mà vở kịch đã đưa ra từ đầu, đó là: Đứng dậy và sống tốt hơn. Nếu để nhân vật nữ chính trong vở kịch chết thì quá bi kịch và không có cơ hội để làm lại cuộc đời. Có đôi lúc kịch phải chấp nhận một kết thúc không hài lòng khán giả.
- Chị nhận xét gì về các diễn viên trẻ hiện nay?
- Tôi không bàn về vấn đề diễn hay hoặc dở, cái đó sẽ do chính khán giả nhận xét. Ở đây, trên cương vị một người đạo diễn, tôi đánh giá cao thái độ lao động nghệ thuật nghiêm túc của các diễn viên. Họ đã cố gắng sống hết mình trong từng vai diễn, từng nét diễn. Theo tôi đó là điều đáng trân trọng.
Bảo Thiện
