Ý tưởng & Sáng tạo VN (Vietnam Ideas & Creativities) [β7]

Hôm nay, tại khách sạn Duxon, 63 Nguyễn Huệ, TP HCM, sẽ diễn ra cuộc triển lãm tranh cát của họa sĩ Ý Lan. Tại đây, người xem sẽ được chiêm ngưỡng chân dung những lãnh tụ Hồ Chí Minh, Che Guevara và cả các ngôi sao nổi tiếng. VnExpress đã có cuộc trao đổi với họa sĩ Ý Lan.

- Cơ duyên nào đưa chị đến với tranh cát?

- Tháng 8/2001, một lần về quê chồng ở Phan Thiết, tôi nhìn thấy những đồi cát đẹp và bị hớp hồn trước vẻ đẹp kỳ lạ của nó. Tôi đã bốc một ít cát với 3 màu khác nhau mang về. Khi về thấy nó có một mãnh lực kỳ lạ, tôi lại đi đến đó lần nữa và lấy thêm được 5 màu cát nữa. Màu sắc đa dạng của cát khiến tôi nghĩ rằng cần phải làm cái gì đó với chúng. Và tranh cát ra đời.

- Để có một tác phẩm tranh cát, chị phải trải qua những công đoạn nào?

- Cực lắm! Có những màu cát đi tìm thì gặp liền, nhưng có loại tôi phải nghĩ ra và đào sâu dưới đất để tìm. Một số màu khi về phải sàng đi sàng lại 5-6 lần mới sử dụng được. Sau khi sàng xong, tôi đổ cát vào lọ bằng cách thủ công, dùng một cái muỗng cà phê bình thường, bẻ đầu muỗng theo độ cát mình rắc ít nhiều. Bóp muỗng ít thì cát đổ nhiều, còn bóp nhiều thì cát đổ ít, tôi không bẻ trước và cũng không dán keo. Các bức tranh cát đầu tay thì không nói, nhưng bây giờ thạo nghề rồi thì có tác phẩm chỉ làm trong 30 phút, có tác phẩm phải mất 2-3 ngày. 

Chúa Jesus.

- Tác phẩm làm từ cát, vậy việc di chuyển và bảo quản sẽ như thế nào?

 - Nếu cầm một cái ly xoay tròn thì không sao hết, vận chuyển bằng xe cũng không sao vì khi làm cát đã được nén rất chặt. Tôi đã mang đi nhiều tỉnh, thậm chí sang cả Bangkok, Thái Lan. Nếu có xuất khẩu, tôi nghĩ 90% là được.

- Chị thường lấy cảm xúc từ đâu để sáng tác?

- Tôi lấy từ những sắc màu của cát. Tôi vừa đi tìm cát để sưu tầm, vừa sáng tác. Nhiều màu thì tranh sẽ đa dạng và hấp dẫn hơn. Nếu nhuộm cát thì quá dễ rồi, nhưng khi đó nó không còn ý nghĩa gì nữa, không còn giá trị nữa. Tôi muốn giữ nguyên màu cát thiên nhiên của Việt Nam. Tính đến giờ tôi đã kiếm được 30 màu cát.

- Nhiều người thường giấu nghề vì sợ cạnh tranh, tại sao chị lại truyền nghề cho người khác?

Thiếu nữ xưa.

- Tôi xác định rõ là làm vì nghệ thuật, từ lúc làm đến giờ tôi chưa bao giờ bán kiếm tiền. Lần nào tôi làm cũng là để gây quỹ từ thiện. Với tôi, bộ môn do mình sáng tạo là một nghệ thuật. Đã là nghệ thuật thì tôi muốn nhiều người biết đến để giữ lại vì thấy nó quá dễ thương, quá quý. Bình thường có khi nào thấy hột cát màu cam, màu đỏ đâu, nhưng khi phát hiện ra, nhìn những màu cát mà mình sưu tầm được tôi rất xúc động.

- Chị có dự định đi nước ngoài tìm cát?

- Chắc tôi không đi vì nghe người nước ngoài sang đây nói "tôi rất bất ngờ khi thấy những màu cát ở Việt Nam, nước chúng tôi chỉ có 5 màu cát". Còn ở Thái Lan, Trung Quốc thì họ nhuộm cát. Nghe nói tất cả tác phẩm làm bằng cát thiên nhiên, không nhuộm, họ không tin. Nhưng khi sang đây nhìn tôi làm thì họ thật bất ngờ. Họ càng bỡ ngỡ hơn khi thấy tôi làm hoàn toàn thủ công.

- Trong cuộc triển lãm này, chị tâm đắc với tác phẩm nào?

Hình Saclơ.

- Đó là hình ảnh bà và cháu, Hồ Chủ tịch, Cha Diệp, cụ Nguyễn Trung Trực. Tôi cố gắng thể hiện được cái hồn của nhân vật trong tranh và muốn làm cái gì đó cho táo bạo, giá trị một chút, gây chú ý cho những người thưởng lãm. Tôi nhất định phải cho mọi người biết những hạt cát nó quý đến mức độ nào, đây là nguồn thiên nhiên quý giá mà mình có.

- Dự định sau triển lãm này của chị là gì?

- Tôi sẽ làm để gây quỹ gọi là quỹ Mùa xuân giúp những người nghèo khó có điều kiện vui xuân. Khách hàng của tôi giờ có thêm nhiều người nước ngoài. Họ đặt tôi vẽ chân dung và tôi đã liên lạc để họ gửi hình mẫu sang. 

Châu Phong thực hiện