"Tôi muốn tìm lại vị trí con người trong cuộc sống hiện đại. Dù sống trong những tòa nhà cao tầng, người ta vẫn dành khoảng trống nhỏ để trồng dù chỉ một cây ớt, cây hoa...", Đinh Gia Lê nói về ý tưởng triển lãm nghệ thuật tại Trung tâm văn hóa Pháp, Hà Nội từ 9/12.
Tôi và... là cái tên giản dị anh dành đặt cho cuộc chơi sắp đặt với không gian lần này. Thai nghén ý tưởng trong suốt nửa năm, cùng những người bạn của mình, anh tự nhận triển lãm lần này là công phu nhất từ trước tới nay. Cái tên Đinh Gia Lê đã gắn liền với nhiều cuộc triển lãm như Thế giới Dolly với những hình nhân silicon mềm nhũn, nằm ngổn ngang với tấm vải xô trắng; hay Lục địa chìm với những tấm vải đen gợi cảm giác gai người. Tôi và... lần này, anh dùng chính thân thể mình để làm mẫu, đổ khuôn ra khoảng 30 cái vỏ cao su tạo ra những hình tượng hơi với 20 tư thế khác nhau. 30 hình tượng đặt trong 9 bể kính cao gần 2,5m, được bơm khí nặng như sương mù. Trong những bể kính ấy, khí sẽ bơm vào các bức tượng tạo ra sự sống phập phồng qua những chuyển động phồng lên, xẹp xuống của hình người. Anh đùa: "Nếu người ta thường nói người nghệ sĩ thổi hồn vào tác phẩm thì ở đây tôi chỉ tạm dùng khí để cho các tượng hơi có thể thở".
Qua sự sống của những tượng hơi qua bể kính, Đinh Gia Lê muốn gửi gắm nhiều ý tưởng. Anh tâm sự: "Trong thế giới của những bê tông, tủ kính chật chội mà cứng nhắc này, hơn bao giờ hết tôi muốn con người được "sống" thật sự, được hít thở khí trời như bản thân những gì họ đáng được hưởng". Và những hình nhân bằng sillicon và thạch cao được đổ khuôn từ chủ nhân của nó qua những nhịp thở đều đặn trong bể kính chính là thông điệp của tác giả.
Lần đầu tiên trong số 12 triển lãm điêu khắc với không gian, Đinh Gia Lê đã sử dụng phần nhạc nền để nhấn mạnh rõ hơn ý tưởng. Trong tiếng nhạc ri rỉ như tiếng ve sầu, sự chuyển động của các tượng hơi sẽ tạo ấn tượng mạnh cho người xem. Người giúp anh trong phần nhạc là một người bạn nhạc sĩ nổi tiếng từng có mặt trong dàn nhạc giao hưởng của Đức. Và anh cũng tốn nhiều công sức để thu một băng video, quay cảnh anh tự đổ khuôn vào người mình, ghi lại hình ảnh những tháng ngày lao động nghệ thuật thực sự. Trong quá trình làm, Đinh Gia Lê cho biết, dù đã bôi kem chống bỏng, đắp bùn để tránh cho da bị lột nhưng vì nhiệt độ của thạch cao nên anh đã bị lột da nhiều lần. Mỗi lúc đổ khuôn vào người mình, anh phải thực hiện ở nhiều tư thế khác nhau, chân tay nhiều lúc mỏi rã rời vì thường phải đợi 2-3 tiếng mới khô.
Kể về những "tai nạn" mình gặp phải khi tự "hành xác", anh vẫn bộc lộ niềm vui khi tác phẩm đã đến được với công chúng. Quan niệm "nghệ thuật là những cái mình tình cờ nhặt được", chàng nghệ sĩ tài hoa nhỏ thó này vẫn lang thang không mệt mỏi trong những quá trình tự lột xác mình để về với tự nhiên. Anh đã tận dụng món quà "tình cờ" trời phú đó để khổ luyện và mong một ngày, công chúng và giới yêu nghệ thuật nhớ đến cái tên: Đinh Gia Lê.
Thu Hà
