Trước và sau Lễ hội Đền Hùng 2002, có một cái tên được báo chí nhắc đến khá nhiều là hoạ sĩ Ngô Thu Nga - tác giả của bộ áo chấp lễ. Nhưng rồi chuyện xác định ai là người sáng tạo ra các mẫu áo ấy trở nên rắc rối khi những người trong nhóm thiết kế của Fadin lên tiếng.
Bà Thuỷ Bình - Phó giám đốc Trung tâm đào tạo (Tổng công ty dệt may):Đây là công trình của cả một nhóm, đứng đầu là tôi, không phải của riêng Thu Nga.
Khi xem một chương trình truyền hình về Thu Nga và bộ lễ phục, tôi cũng có hơi bất ngờ. Nhưng nghĩ chắc cô ấy giới thiệu về việc tạo họa tiết mặt trời hình trống đồng trên khăn xếp, chính là công việc tôi giao cho Nga thực hiện từ năm 2000, nên cũng chặc lưỡi cho qua, không thắc mắc gì. Nhưng sau đó, các em trong nhóm thiết kế ngày ấy có mời tôi đến với tâm trạng khá bức xúc và đề nghị tôi nên tập hợp lại tài liệu, viết một tờ trình gửi Bộ VH-TT để làm rõ chuyện này, đồng thời thông tin lại cho báo chí biết đây là sáng tạo của cả một nhóm thực hiện, đứng đầu là tôi, chứ không phải của riêng Thu Nga.
Toàn bộ quá trình dẫn đến việc chúng tôi tham gia thiết kế quốc phục như sau: Năm 2000, lúc đó tôi còn là Phó Viện trưởng Fadin Hà Nội thì nhận được giấy của Bộ VH-TT mời đích danh tôi tham gia đề tài tạo mẫu cho bộ áo chấp lễ trong ngày quốc lễ. Có tất cả 6 đơn vị tham gia gồm: ĐH Mỹ thuật công nghiệp, ĐH Mỹ thuật Hà Nội, Khoa Dệt may thời trang của ĐH Bách khoa, Viện mẫu thời trang và Nhà may Vạn Mỹ, Vụ Mỹ thuật (Bộ VH-TT). Nhận đề tài, tôi tập hợp anh chị em trong Phòng thiết kế thời trang của Viện mẫu để cùng thực hiện. Tất cả gồm các hoạ sĩ và nhà thiết kế: Vũ Thu Giang, Ngô Thu Nga, Lê Thuý Hằng, Nguyễn Đăng Đạt, Nguyễn Linh Ánh, Đỗ Phương Mai, Nguyễn Diệp Linh Bộ VH-TT và Cục VH-TT cơ sở đã tổ chức nhiều cuộc họp bàn về việc này, cuối cùng lựa chọn mẫu của Viện mẫu thời trang, tức là do nhóm của chúng tôi thực hiện, đích thân tôi đi thuyết trình. Qua nhiều lần tiếp thu ý kiến, sửa đổi, bộ lễ phục cuối cùng được ra mắt năm 2000, tôi nghĩ đây cũng không còn là của riêng nhóm chúng tôi, mà là công sức của cả các nhà sử học, nhà văn, kiến trúc sư.
Hoạ sĩ Vũ Thu Giang: Tôi thực sự choáng váng khi chỉ một cá nhân nhận công.
Thoạt đầu khi đọc một, hai báo, tôi không có phản ứng gì. Nhưng khi chị Nga trả lời phỏng vấn theo kiểu nghiễm nhiên mình là tác giả duy nhất, và không ít tờ báo khẳng định đó là người phụ nữ tài hoa thiết kế lễ phục, thì chúng tôi rất khó chịu. Không đúng! Nga chỉ là một thành viên trong nhóm, mọi người đều đóng góp công bằng, không ai hơn không ai kém.
Quay lại quãng thời gian thiết kế lễ phục, tôi còn đang là Phó trưởng phòng chuyên môn Viện mẫu thời trang - Fadin Hà Nội (chị Trần Thuỷ Bình là Trưởng phòng). Nhận được giấy mời tham gia tạo mẫu lễ phục cho lễ dâng hương tại Đền Hùng, chúng tôi cùng họp lại bàn phương hướng sáng tác, thiết kế thế nào cho hợp lý. Rất lúng túng vì không có tài liệu tham khảo nên mời GS Trần Quốc Vượng và nhà văn Hoàng Quốc Hải đến góp ý về các hoa văn hoạ tiết cổ đưa vào trang phục, còn hình dáng và màu sắc bọn tôi phải tự tạo ra. Từ bộ phận vẽ chuyển sang bộ phận thiết kế, cắt đi cắt lại không biết bao nhiêu lần. Phần hoạ tiết lúc đầu (giao cho Ngô Thu Nga) vẽ nhiều lắm, về sau, đến mẫu lần 3 chốt lại còn hoạ tiết hình mặt trời trên mũ và 2 con chim hạc ở 2 ve cổ. Như vậy hoạ tiết hình mặt trời và chim hạc là do chị Nga vẽ. Mẫu lần 1 nếu nói của hoạ sĩ nào thì còn được phép, chứ mẫu cuối cùng - tôi nghĩ đấy là công của tập thể. Chị Thuỷ Bình đóng góp rất lớn: tập hợp mọi người, định hướng và thuyết trình (ý tưởng không tốt thì thuyết trình không đạt hiệu quả). Và khi vẽ mẫu, hoạ sĩ đã phải tham khảo tài liệu về hoạ tiết hoa văn do các nhà văn, nhà nghiên cứu cung cấp và góp ý - những người này do chị Thuỷ Bình mời.
Nhà thiết kế Nguyễn Đăng Đạt: Chuyện này chắc chỉ Nga mới hiểu.
Tôi không hiểu tại sao một số báo khi đăng ảnh, một số thành viên tham gia thiết kế cùng đứng chụp chung với ba người mặc lễ phục lại bị cắt đi, chỉ còn lại Nga.
Nhà thiết kế Nguyễn Linh Ánh:Tôi có chất vấn nhưng Nga không trả lời được.
Khi tôi thắc mắc thì Nga cũng trực tiếp gặp tôi xin lỗi, đổ tại báo chí nống lên Một người viết đăng ở nhiều tờ báo chẳng hạn. Tôi có vặn lại: "Nếu các báo đăng khác nhau thì còn tin được là người viết hiểu nhầm, nhưng đằng này tất cả các tờ báo đều khẳng định Nga là tác giả và Nga bỏ công sức từ đầu đến cuối - chất liệu, màu sắc, hoạ tiết hoa văn, thiết kế để có bộ trang phục đó, không một dòng nhắc đến nhóm hoạ sĩ của Fadin Hà Nội". Đến đây thì Nga không giải thích được...
Nhà thiết kế Đỗ Phương Mai:Thu Nga trực tiếp đảm nhận khâu trả lời báo chí.
Tôi và Nga hiện cùng làm tại Trung tâm thời trang Cendy. Một hôm, có cú điện thoại từ tờ báo nào đấy gọi đến cơ quan hỏi: "Đã triển khai thiết kế và may 9 bộ lễ phục mới chưa?". Chúng tôi sững người, tưởng là có hoạ sĩ vừa sáng tác bộ lễ phục mới, không phải của chúng tôi 2 năm về trước nên tôi phân vân, định giới thiệu cho họ gặp chị Thuỷ Bình để hỏi rõ. Phóng viên gọi lần 2 thì Nga cầm lấy máy bảo: Việc này để em lo. Chắc là sự xuất hiện của Nga trên truyền hình và báo chí bắt đầu từ đó?!
(Theo Tiền Phong)
