Điện Parthenon ở Athens không những là thành tựu kiến trúc xuất sắc và sáng tạo mà còn là biểu tượng về sự độc lập, văn hoá và niềm tự hào của đất nước Hy Lạp.
 |
| Điện Parthenon ở Athens. |
Điện nổi bật trong một khung cảnh điêu tàn. Năm 480 TCN, người Ba Tư tràn xuốn tấn công thành Athens. Họ phá huỷ các công thự và công trình tưởng niệm, thảm sát người dân thành Athens hàng loạt, cướp phá đền đài và nổi lửa đốt thành. Phải mất 30 năm mới được yên bình, thành Athens bắt đầu tự mình khôi phục thông qua một chương trình đổi mới và tái xây dựng đầy tham vọng cho chính khách Pericles đề xuớng.
Đỉnh cao trong chương trình này là điện Parthenon, khởi công năm 447 TCN, chiếm vị trí nổi bật trên đồi Acropolis nằm trên phần còn lại của ngôi đền xây dựng trước đó. Điện sử dụng như một công trình ca tụng thành Athens cùng những thành tựu đạt được cũng như xem đây là một trung tâm thờ kính nữ thần Athena.
Do các kiến trúc sư Ictinos và Callicrates thiết kế, điện Parthenon kết hợp nhiều yếu tố kiến trúc theo phong cách chưa từng có trước đây...Với kích thước 69,5 x 30,88 m, cùng bệ đỡ hàng cột stylobate gồm 8 cột Doric ở các đầu và 17 cột ở bên sườn, phòng chính hay cella được chia hai. Người ta cho rằng đầu phía Tây là một kho báu trong khi đầu phía Đông lớn hơn đặt pho tượng khổng lồ Athena bằng ngà và vàng, tác phẩm của Pheidias, một điêu khắc gia nổi tiếng nhất của Hy Lạp đương thời. Lối vào điện qua một cổng gồm 6 cột Doric.
Tác phẩm điêu khắc
Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của điện Parthenon là tác phẩm điêu khắc chia thành 3 nhóm. Thứ nhất, có các tượng chạm táo bạo trên trán tường hình tam giác ở hai đầu. Thứ hai, 92 metopes hay pa- no hình chữ nhật chạm trổ nông hơn, xen kẽ là nét chìm ba đơn giản hơn chạy vòng quanh ngoại thất của toàn bộ công trình nằm sát bên duới mái hiên. Nhóm sau cùng, nhưng chưa phải hết là trụ ngạch liên tục dài 160m đặt cao phía trên, bên trong dãy cột, quanh quẩn trên cùng của phòng trong cella.
Không có gì phải ngạc nhiên đối với một ngôi đền nguy nga được xây dựng tốn kém như thế, người dân Athens yêu cầu Pheidias thiết kế và giám sát sự phối hợp các tác phẩm điêu khắc này. Ở tít trên các giàn giáo gỗ trên cao, Pheidias cùng ê- kíp thợ của mình làm việc ròng rã trong 5, 6 năm (khoảng 438- 432 TCN) để chạm trổ và tô màu các bức tượng vốn được nhiều thế hệ sau này xem là biểu tượng cao nhất trong thành tựu nghệ thuật Hy Lạp cổ đại, kể cả Đá cẩm thạch Elgin nổi tiếng, di dời khỏi điện Parthenon năm 1801 về nước Anh.
Còn tiếp
(Theo 70 kỳ quan thế giới cổ đại)
