Kỹ sư Dương Xuân Bảo, người được mệnh danh là nhà truyền bá tư duy Altshuller vào Việt Nam, khẳng định rằng phương pháp luận sáng tạo (TRIZ) sẽ giúp mọi người tiếp cận vấn đề trực tiếp và khoa học hơn, nâng cao sự nhạy bén và khả năng sáng tạo.
Một ví dụ về ứng dụng phương pháp Altshulller được ông Bảo trình bày ở Cục Sáng chế như sau: Sang thế kỷ 21, chiếc lốp xe đạp sẽ được cải tiến thế nào? Những người không học TRIZ có thể đoán mò rằng, nó sẽ được làm bằng một loại vật liệu đặc biệt chứ không phải cao su. Nhưng nếu qua lớp đào tạo của kỹ sư Bảo, họ sẽ tư duy rất khoa học: Chiếc lốp xe mới sẽ phải có tính tương hợp cao nhất. Vì sao? Lốp xe gồm có bố và tanh. Hai phần này càng tương hợp thì lốp càng hoàn chỉnh. Vậy phải cải tiến làm sao để độ bền của lốp và tanh bằng nhau. Nếu không được vậy, thì phải cải tiến làm sao để từng bộ phận có thể thay riêng rẽ khi hỏng. Từ đó, người học có thể nảy sinh ý tưởng nghiên cứu lốp có thể thay được tanh... Tóm lại, TRIZ giúp học viên trong mọi trường hợp đều có cách tiếp cận vấn đề khoa học và nảy sinh ý tưởng sáng tạo.
Hiện ở Việt Nam, Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường đã chấp nhận đưa môn TRIZ vào bồi dưỡng cho kỹ sư, chuyên viên nâng cao ngạch bậc. Theo ông Bảo, phương pháp luận sáng tạo cũng giúp học viên tiếp cận các môn học khác dễ dàng hơn.
Ông Bảo là một trong những học trò đầu tiên của thầy Altshuller ở trường Đại học Sáng tạo Sáng chế Bacu (Liên Xô cũ). Sau khi về nước, ông Bảo làm ở Cục Sáng chế. Thời gian sau, ông lập một trung tâm riêng, hỗ trợ khoa học và công nghệ, đồng thời mở các khoá đào tạo phương pháp luận sáng tạo TRIZ (đến nay đã được 21 khoá).
Altshuller - cha đẻ của phương pháp luận sáng tạo
 |
| GS. Altshuller |
Genrich Saulovich Altshuller (1926-1998) là người khai sinh ra phương pháp luận sáng tạo TRIZ (giúp canh tân, sáng chế sản phẩm mới trong khoảng thời gian ngắn nhất), là một trong những nhà bác học kiệt xuất nhất của thế kỷ 20. Ông giảng dạy ở Đại học Bacu nhiều năm, là tác giả của hàng chục cuốn sách và khoảng 400 bài luận về TRIZ. Ông là tác giả của hàng trăm phát minh, sáng chế xuất sắc. Ngoài ra Altshuller còn viết khoảng 5 cuốn sách về khoa học viễn tưởng.
Cuối những năm 80, Altshuller chuyển qua nghiên cứu về một lý thuyết có thể xây dựng "con người sáng tạo". Theo ông, có những phương pháp nhất định, giúp con người có thể học rất tự nhiên, không hề gò bó, nhưng có thể mang lại cho họ khả năng nhạy bén và sáng tạo hơn hẳn. Phương pháp luận này được gọi là TRIZ hiện đại, được các nước phát triển như Mỹ, Đức, Nhật... đánh giá rất cao.
Minh Hy (theo KH&ĐS, TRIZ Association)
