Cuộc họp thượng đỉnh NATO tại Lisbon hôm nay sẽ đưa ra ý tưởng chiến lược mới, định hình cho các mục tiêu tương lai của khối liên minh quân sự độc nhất thế giới này.
Hội nghị thượng đỉnh Lisbon có chương trình nghị sự ấn tượng với những nội dung quan trọng như công bố "ý tưởng chiến lược", thống nhất việc chuyển giao chiến dịch chống Taliban của NATO tại Afghanistan cho chính phủ sở tại và cố gắng hàn gắn mối quan hệ với Nga bằng cách nghiên cứu hệ thống chống tên lửa mới và vạch ra những mối đe doạ an ninh chung.
 |
| Binh sĩ NATO tại Afghanistan. Ảnh: AFP |
Ý tưởng chiến lược mới
Trong quá trình hoạt động, NATO thường xuyên xem lại vai trò của mình trong từng thập kỷ và lần gần đây nhất khối quân sự có động thái này là năm 1999. Hội nghị thượng định kỳ này chính là thời điểm NATO cân nhắc vai trò của mình dưới tên gọi "ý tưởng chiến lược mới", định hướng hoạt động cho khối liên minh quân sự của 28 nước trong mười năm tới.
Ngay từ trước hội nghị Lisbon, nội dung cơ bản của ý tưởng chiến lược mới đã được Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen "hé lộ". BBC dẫn lời ông cho biết: "Tôi muốn mô tả ý tưởng chiến lược mới là sự bảo vệ lãnh thổ trong một thế giới hiện đại. Chức năng chính của NATO vẫn là bảo vệ lãnh thổ, người dân và các nước thành viên. Tuy nhiên chúng ta cần phải nhận ra rằng môi trường an ninh ngày nay có thể cần thiết phải đi ra ngoài biên giới để bảo vệ được lãnh thổ của mình một cách hiệu quả".
Điều này đồng nghĩa với việc NATO sẽ tiếp tục can thiệp vào các khu vực trên khắp thế giới, nơi nào mà họ cảm thấy an ninh chung của các nước thành viên đang có nguy cơ bị đe doạ. Như thế cái gọi là "ý tưởng chiến lược" mới nhìn chung chỉ là sự tiếp nối quan điểm cũ, vì trong gần một thập kỷ qua NATO đã có chiến dịch tại Afghanistan, quốc gia nằm cách xa biên giới các nước thành viên của khối. Nhân tố mới có thể chỉ là kế hoạch giảm quân số của NATO cũng như cấu trúc chỉ huy và các cơ quan hỗ trợ cho khối này.
Rời chiến trường Afghanistan
Một nội dung quan trọng khác của hội nghị thượng đỉnh Lisbon là việc NATO chính thức phê chuẩn, với sự có mặt của Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai, thời gian biểu để chuyển giao cho quân đội Afghanistan chiến dịch chống Taliban bắt đầu từ năm sau và quá trình này kết thúc vào năm 2014.
Cam kết chuyển giao và rút quân NATO có ý nghĩa quan trọng với Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Anh David Cameron. Với Obama đây là chương trình hành động phải làm khi ông bắt đầu khởi động kế hoạch tái tranh cử nhiệm kỳ hai. Còn với Cameron, đây là lúc ông thực hiện lời hứa khi tranh cử về việc rút toàn bộ binh sĩ nước mình khỏi chiến trường Afghanistan vào năm 2015.
Tuy nhiên, thời điểm cho cuộc chuyển giao không phải không có thách thức, vì có thể NATO chấm dứt sứ mệnh tham chiến tại Afghanistan trong khi quân đội Afghanistan lại chưa đủ sức tiếp quản vai trò đương đầu với phiến quân Hồi giáo.
Xoa dịu 'gấu Nga'
Những tháng gần đây, có dấu hiệu tan băng trong quan điểm của Nga về phương Tây thể hiện qua chính sách hiện đại hoá kinh tế của Tổng thống Dmitry Medvedev. Bản thân ông chủ Điện Kremlin cũng sẽ tới Lisbon để lần đầu tiên hiện diện trong cuộc họp thượng đỉnh của NATO kể từ khi Nga giao chiến với Gruzia năm 2008.
Matxcơva tỏ ra sẵn sàng hỗ trợ NATO trong các chiến dịch tại Afghanistan, nơi mà họ cũng muốn có sự ổn định, bằng cách cho phép NATO trung chuyển qua lãnh thổ Nga các loại đồ tiếp tế không sát thương (bao gồm cả xe bọc thép). Ngoài ra Nga sẽ cung cấp 20 máy bay trực thăng vận tả cho chính phủ Afghanistan và huấn luyện sử dụng.
Nội dung quan trọng nhất mà hai bên muốn thống nhất lần này tại Lisbon là việc nghiên cứu chung về một hệ thống phòng thủ tên lửa giữa Nga và NATO. Đây đã từng là cái gai khiến hai bên chia rẽ nhiều nhất, nhưng kể từ sau khi Tổng thống Mỹ Obama huỷ đề xuất hệ thống chống tên lửa đặt tại Ba Lan và Czech, hai bên đã tiến gần đến nhau hơn trong vấn đề này.
Tổng thư ký NATO Rasmussen hy vọng nối lại quan hệ Nga và NATO khi cho rằng: "Tôi nghĩ chúng ta đang chứng kiến một sự khởi đầu mới trong hệ giữa NATO và Nga. Và tôi còn có thể đi xa hơn khi nói rằng đó là sự khởi đầu mới trong quan hệ giữa Nga và phương Tây. Đây là điều có tầm quan trọng chiến lược và tôi nghĩ tương lai của Nga nằm trong sự hợp tác tích cực với Liên minh châu Âu và NATO".
Trong khi đó, Nga vẫn tỏ ra thận trọng trong mối quan hệ với NATO. Đại sứ Nga tại khối quân sự này là Dmitry Rogozin cho rằng Matxcơva sẽ phải chắc chắn rằng hệ thống phòng thủ tên lửa mới ở châu Âu không đe doạ đến tên lửa chiến lược của Nga.
Đình Nguyễn
