(Dân trí) - Với những người làm báo chúng tôi, có lẽ không gì may mắn hơn là có được sự cởi mở, tạo điều kiện từ các đối tượng mình cần tiếp cận để phỏng vấn, để có được những thông tin sốt dẻo nhất cung cấp tới bạn đọc. Nhất là khi đó là các VIP.
Bật đèn xanh
Tôi bước chân vào “làng báo” đúng thời kỳ quan hệ đối ngoại của VN đang hết sức sôi động chuẩn bị cho những sự kiện lớn của đất nước như: chính thức bình thường hóa quan hệ Việt – Mỹ; ký Hiệp định khung về quan hệ với EU và gia nhập khối ASEAN…
Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm trả lời phỏng vấn ngay khi vừa trở về tới sân bay Nội Bài sau chuyến công tác nước ngoài (ảnh: Hoàng Luật)
Có thể coi năm 1995 như năm bản lề, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử với dấu ấn là ba sự kiện trên. Và tôi – một lính mới tò te trong “làng báo”, vừa ngỡ ngàng vừa choáng ngợp khi đùng một cái bị quăng vào những hiện trường tác nghiệp sôi động với sự hiện diện của các đội quân hùng hậu từ những tên tuổi lớn trong làng báo chí và truyền thông quốc tế như CNN, CBS, Times, Reuters, AP, AFP, Kyodo, NHK, Nikkei… đổ sang Việt Nam săn tin.
Để tác nghiệp “tay bo” với báo giới nước ngoài, chúng tôi thường nói nửa đùa nửa thật với nhau rằng: trước hết phải học cách vượt qua những Fire Wall (tường lửa). Nào là hàng rào an ninh, cảnh vệ, nào là lễ tân, vệ sĩ để cuối cùng mới có thể tiếp cận mục tiêu là các VIP hàng đầu của cả VN và quốc tế.
Thật may cho cánh phóng viên thời sự quốc tế chúng tôi thời ấy bởi có được sự hỗ trợ, ủng hộ và khích lệ thường xuyên lúc thì kín đáo, lúc công khai của Bộ trưởng Ngoại giao ta thời đó là bác Nguyễn Mạnh Cầm. Trước hết bác luôn tạo mọi điều kiện cho cánh phóng viên tiếp cận chính mình trong mọi cuộc họp báo, sau mỗi lần hội đàm cấp cao, mỗi chuyến công du nước ngoài trở về và cả bên hành lang các kỳ họp Quốc hội.
Và mỗi khi không thể vượt qua “tường lửa” để tiếp cận giới chức cấp cao nào đó đang là mục tiêu săn tin, chúng tôi đều hướng tới bác Cầm cầu cứu. Đa số những lần rơi vào thế bí như vậy, chúng tôi đều được bác giúp đỡ và thế là “đèn xanh được bật”... Còn nếu vẫn thất bại, chúng tôi lại có được lời động viên, an ủi của bác Cầm: “Sao, không phỏng vấn được hả? Đang bàn mà, đã có nội dung cụ thể gì đâu mà nói…”
“Điệp vụ bất khả thi”
Chúng tôi đã có được không ít cuộc phỏng vấn với các chính khách tên tuổi thời ấy, chủ yếu là nhờ vào sự giúp đỡ của bác Cầm cùng một số nhà ngoại giao khác.
Trời mưa, Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm trả lời phỏng vấn ngay trong ôtô ra sân bay đón đoàn vừa đi công tác nước ngoài trở về (ảnh: Hoàng Luật)
Là những phóng viên, ai trong chúng tôi cũng thấy rất vui và có cả phần tự hào khi được dịp tiếp xúc, phỏng vấn các VIP quốc tế được chú ý nhất trong thời kỳ ngoại giao hết sức sôi động ấy như: Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Boutros Boutros-Ghali, Ngoại trưởng Mỹ Warren Christopher - người nổi tiếng là một chuyên gia đàm phán hòa bình….
Nhưng có lẽ để lại ấn tượng sâu sắc nhất với chúng tôi là các chuyến đi con thoi dày đặc của các nghị sĩ Mỹ tên tuổi – những người góp phần quan trọng vào nỗ lực bình thường hóa quan hệ Việt – Mỹ. Nổi bật nhất là bộ đôi thượng nghị sĩ John Kerry và John McCain, hai gương mặt rất năng nổ trong các nỗ lực hối thúc và vận động chính phủ Mỹ bình thường hóa quan hệ ngoại giao với VN.
Với chiều cao “khủng” trên 1 mét 90,thượng nghị sĩ John Kerry tỏ ra khó tiếp cận hơn và kể cả khi đồng ý trả lời thì cũng tỏ lập trường cứng rắn hơn. Ông từng phục vụ trong Hải quân Mỹ và đã có thời phục vụ tại VN. Năm 2004 ông được Đảng Dân chủ đề cử ra tranh chức Tổng thống Mỹ.
Chuyến đi nào của ông cũng rất gấp gáp, có khi đến và đi gói gọn trong một ngày nên nếu kết quả hội đàm tốt, ông vui vẻ trả lời phỏng vấn khi lưng áo ướt đẫm mồ hôi dưới cái nắng mùa hè như đổ lửa. Lúc đàm phán chưa thành, ông kiên quyết lắc đầu từ chối và chỉ cần vài sải chân dài “miên man ”như của các cầu thủ bóng rổ, ông đã bỏ xa cả rừng nhà báo ở phía sau…
Nửa kia của bộ đôi là Thượng nghị sĩ John McCain thì từ tầm vóc tới cách tiếp xúc đều tỏ ra mềm mại và thân thiện hơn. Là phi công của hải quân Mỹ, ông từng tham chiến tại VN và thoát chết trong gang tấc tại vụ cháy trên hàng không mẫu hạm USS Forrestal năm 1967. Cùng năm, trong chuyến thi hành nhiệm vụ đánh bom lần thứ 23 trên bầu trời miền Bắc Việt Nam sau đó, phi cơ của ông bị bắn rơi và ông bị thương nặng.
Sau 5 năm rưỡi bị bắt làm tù binh chiến tranh và lưu lại “Hilton Hà Nội” (trại giam Hỏa Lò), ông được trả tự do sau Hiệp định Paris 1973. Rồi ông được Đảng Cộng hòa đề cử ra tranh chức Tổng thống trong kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2008.
Với thượng nghị sĩ này, gần như lần nào chịu khó chờ đợi hội đàm xong giữa đoàn Mỹ với đoàn VN, chúng tôi đều có thể phỏng vấn được ông dù có khi chỉ là một hai câu ngắn ngủi.
Và một người nữa sau này trở nên gần gũi với chúng tôi hơn bởi từng là Đại sứ Mỹ tại Việt Nam từ 1997 – 2001. Cánh báo chí chúng tôi cũng đã tới dự hôn lễ của ông với một nữ nhân viên ngoại giao người Úc gốc Việt rất xinh đẹp tại Nhà thờ Lớn Hà Nội. Ông là hạ nghị sĩ tên tuổi Douglas Brian (Pete) Peterson. Với báo chí, bao giờ ông cũng rất cởi mở và cuộc phỏng vấn luôn diễn ra như cuộc trò chuyện thân tình giữa những người bạn.
Thường thì mỗi khi muốn thực hiện những “điệp vụ (có vẻ) bất khả thi”, chúng tôi đều bàn nhau rồi cùng lên kế hoạch “bài binh bố trận” và nếu bí quá thì lại cầu cứu bác Cầm.
Bị chúng tôi đeo bám nhiều quá, mỗi lần gặp mặt là bác Cầm lại than thở: “Phỏng vấn nữa à? Có gì tôi đã nói hết trước khi đi rồi…” Nhưng rồi lại bị năn nỉ, bác đành "xuống nước": “Chỉ 15 phút thôi đấy nhé, mỗi người 5 phút, hỏi ít thôi”. Nhưng phỏng vấn bao giờ cũng kéo dài hơn cái “thời hạn chót” mà bác đã “ra tối hậu thư” cho cánh phóng viên chúng tôi khá nhiều.
Đúc rút kinh nghiệm
Bận rộn như vậy, nhưng mỗi lần gặp bác Cầm chúng tôi vẫn được nghe bác nhận xét về các bài báo viết của mình, nhất là các bài phỏng vấn. Sau này ngẫm lại, tôi thấy những kinh nghiệm quý giá nhất của nghề săn tin tức mà mình tích lũy được, đều từ thời kỳ này mà có được.
Thật vậy, tôi đã học được các kỹ năng làm việc qua những cuộc ganh đua với các đồng nghiệp cả trong nước và nước ngoài tới từng phút, từng chỗ đứng, từng nguồn thông tin. Sao cho dễ có cơ hội nhất để tiếp cận các VIP trong những cuộc họp báo, hoặc những lần “thả neo” chờ bên ngoài phòng hội đàm cả nửa ngày, thậm chí cả ngày… Để cuối cùng được tưởng thưởng bằng những thông tin sốt dẻo, những cuộc phỏng vấn hay…
Và thật may là chúng tôi luôn có được sự ủng hộ, hỗ trợ quý báu từ bác Cầm cùng nhiều nhà ngoại giao khác thời đó.
Năm tháng qua đi, Xuân này lại nhớ về thời sôi nổi năm xưa. Nhớ nhất là cuộc phỏng vấn mở rộng bên nhánh đào hồng chúm chím nụ ngay tại phòng khách VIP sân bay Nội Bài cũng vaio một dịp giáp Tết như thế này. Trả lời xong mọi câu hỏi về kết quả chuyến công du nước ngoài, bác Cầm vui vẻ hỏi han chúng tôi những chuyện đời thường cơm áo gạo tiền, chuyện xã hội, chuyện làm báo Xuân….
Thấm thoát đã lại sang một năm mới nữa rồi. Xin được gửi lời chúc Tết tới bác Nguyễn Mạnh Cầm, vị Bộ trưởng Ngoại giao rồi là Phó Thủ tướng năm nào, nay đang trên cương vị mới: Chủ tịch Hội Khuyến học VN.
Ads are not endorsed by ytuongsangtaovn.com or the staff thereof and visitors should perform their own due diligence on the product or service offered.
